بلاک چین Blockchain چیست؟

بلاک چین (Blockchain) یا زنجیره بلوک ، سیستمی برای ثبت و ضبط داده‌ها است. این داده‌ها می‌توانند برای نمونه تراکنش‌های بانکی یا اسناد مالکیت، قرارها، پیام‌های شخصی یا دیگر اطلاعات باشند. ویژگی بلاک‌چین این است که کار ذخیرهٔ این داده‌ها را بدون وجود یک مدیر و صاحب‌ اختیار مرکزی امکان‌پذیر می‌کند و نمی‌توان با تخریب یک نقطهٔ مرکزی داده‌های ذخیره‌شده را تحریف یا نابود کرد. معروف‌ترین کاربرد زنجیره‌ی بلوکی، رمز ارز بیت‌کوین است.

بلاک چین معاملات آنلاین و امن را تسهیل می‌کند. بلاک‌چین یک کتابخانه دیجیتالی غیر متمرکز و توزیع شده‌ است که برای ضبط معاملات در میان رایانه‌های بسیاری استفاده می‌شود تا بتوان بدون تغییر تمام بلوک‌های بعدی و بدون همکاری شبکه مقادیر ثبت شده را با استفاده از بقیه‌ی بلوکهای متصل تغییر داد.

این امر به شرکت کنندگان اجازه می‌دهد تا به بررسی و حسابرسی معاملات ارزان بپردازند. اصالت‌ سنجی آن‌ها توسط همکاری جمعی توسط اشتراک منافع جمعی خود تأیید می‌شوند. نتیجه، یک گردش کار قوی است که عدم قطعیت کاربران در مورد امنیت داده‌ها یک امر حاشیه‌ای است.

استفاده از یک بلاک چین، ویژگی مشخص تکثیر بی‌نهایت از یک دارایی دیجیتال را حذف می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که ارزش هر واحد تنها یک بار منتقل می‌شود، و مشکل دیرینهٔ هزینه‌های اضافه را حل کرده‌ است. بلاک‌چین به عنوان یک پروتکل رمزنگاری و ارزش‌گذاری تعریف شده‌ است.

در این فناوری با وجود کاربران متعددی که به‌ طور هم‌ زمان داده‌هایی را ثبت و اصلاح می‌کنند و ممکن است که آن داده‌ها با هم تداخل داشته باشند، شبکه قادر به حفظ یکپارچگی محتوای پایگاه داده است و طولانی‌ترین زنجیره انتخاب می شود و دیگر زنجیره‌ها نادیده گرفته می شوند. با توجه به ساختار داده‌ای رمزنگاری شده که بلاک چین دارا می‌باشد یکپارچگی بدون کنترل‌کنندهٔ مرکزی حفظ می‌شود.

در دفاتر کل توزیع شده مربوط به بیت کوین برای مرتب کردن تراکنش‌ها و ممانعت از تناقض یک مسئلهٔ ریاضی مطرح می‌شود که حل کردنش سخت است اما پس از حل مسئله تأیید درست بودن راه حل، آسان است به این سازوکار، اثبات کارکرد (Proof of work) می‌گویند. در روش زنجیرهٔ بلوک بیت‌کوین، کسی می‌تواند تراکنش‌های هر مرحله را مرتب کند که جواب این سؤال سخت را پیدا کرده باشد و هم‌زمان تغییراتی که قصد اعمال آن را دارد (بلوک جدید) با مراحل قبلی زنجیره تناقض نداشته باشد.

شیوهٔ کشف عدم تناقض به این صورت است که تراکنش‌های هر بلوک وارد تابع هش می‌شوند و پاسخ آن تابع هش را همه دارند اگر کسی که تراکنش‌ها را مرتب و اضافه می‌کند حتی یک تغییر جزئی در تراکنش‌های قبلی تأیید شده ایجاد کند جواب هش تراکنش‌ها تغییر می‌کند و بدون اینکه افراد نیاز باشد بدانند کدام بخش تغییر کرده می‌توانند با تغییر غیرمجاز مخالفت کنند.

تاریخچه بلاک چین

اولین کار روی بلاک چین رمزنگاری شده امن در سال ۱۹۹۱ توسط استوارت هابر و اسکات استورنتا توصیف شد. در سال ۱۹۹۲، بایر، هابر و استورنتا درخت درهم‌ سازی را به طراحی متصل ساختند، که باعث بهبود کارایی آن شده و اجازه می‌داد که چندین سند در یک بلوک جمع‌آوری شوند.

یک پایگاه داده بلاک چین که به‌ طور خود مختار مدیریت می‌شود از یک شبکه همتا به‌ همتا و یک سرور زمانبندی شده‌ استفاده می‌کند. اولین زنجیره بلوک توسط یک فرد ناشناس یا گروهی شناخته شده به نام ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۸ معرفی شد. یک سال بعد به عنوان یک جزء اصلی از بیت‌کوین (ارز دیجیتالی) اجرا شد، جایی که آن به عنوان سرفصل عمومی برای همه معاملات در شبکه عمل می‌کرد. با استفاده از یک زنجیره بلوک، بیت کوین اولین ارز دیجیتال بود که برای حل مشکل دوجانبه بدون نیاز به یک سرپرست قابل اطمینان و الهام بخش بسیاری از برنامه‌های اضافی بود.

تمرکززدایی

با ذخیره داده‌ها در سراسر شبکه، بلاک چین خطراتی را که با ذخیره داده‌ها به‌ طور مرکزی نگه داشته می‌شوند را حذف می‌کند. بلاک‌چین غیر متمرکز ممکن است از ارسال پیام اَد هاک (Ad hoc) و شبکه توزیع شده‌ استفاده کند.

شبکه آن دارای نقاط متمرکز آسیب‌پذیری است که هکرهای کامپیوتر (hacker) می‌توانند از آن استفاده کنند. به همین ترتیب، هیچ نقطه‌ی مرکزی در معرض شکست وجود ندارد. روش‌های امنیتی زنجیره بلوکی شامل استفاده از رمزنگاری کلید عمومی است.

شفافیت

به دلیل ماهیت غیرمتمرکز بلاک چین، بیت کوین همه معاملات را با داشتن یک گره شخصی یا با استفاده از استخراج کنندگان (Miner) بلاک چین که به هر کسی امکان می‌دهد معاملات بصورت زنده را ببیند، به‌ طور شفاف امکان پذیر می‌کند، هر گره کپی مخصوص خود از زنجیره را دارد که با تأیید و اضافه شدن بلوک‌های جدید، به روز می‌شود. این بدان معنی است که اگر بخواهید، می‌توانید بیت کوین را به هر کجا که برود ردیابی کنید.

کاربردهای فناوری های بلاک چین

اولین و معروف‌ترین استفاده از فناوری زنجیره بلوک در دفتر کل تراکنش‌های بیت‌کوین اتفاق افتاده‌ است که الهام بخش ایجاد دیگر ارزهای رمز پایه (cryptocurrency) و پایگاه‌های داده توزیع شده مستحکم شده‌ است.

فناوری زنجیره بلوک خدمات مبتنی بر تراکنش را دگرگون خواهد کرد و در زمینه‌های زیر بکار گرفته خواهد شد:

• پول دیجیتال (Digital Currency)
• قرارداد هوشمند (Smart Contracts)
• اوراق بهادار (Securities)
• ثبت و نگهداری سوابق (Record Keeping)
• اینترنت اشیا (Internet of things)
• رای گیری های دیجیتال (Electronic voting)

این فناوری در گستره وسیعی از کاربردهای مالی و غیر مالی قابل استفاده است برای استفاده از زنجیره بلوکی در صنعت، بورس اوراق بهادار، بیمه و بانکداری، پزشکی، مطالعات و پروژه‌های متعددی در جریان است. اینترنت اشیا توزیع شده، زیرساخت امنیتی بدون کلید، دفاتر اسناد رسمی، ذخیره‌سازی توزیع شده و سیستم‌های آموزشی بعضی از کاربردهای این فناوری به‌ شمار می‌آیند.

مسائل حقوقی فناوری بلاک چین Blockchain

مراکز سیاست در مناطق مختلف دنیا در تلاش برای درک فرصت‌ها و تهدیدهای فناوری زنجیره بلوکی برای منافع ملی خودشان هستند. همه کشورهای عضو شورای امنیت از جمله روسیه، چین، فرانسه، ایالات متحده آمریکا و انگلیس در مراکز سیاست پژوهی پارلمانی و دولتی خود در حال ارزیابی این فناوری و راه‌های به‌ کارگیری آن هستند.

ارزیابی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که بسیاری از قوانین و مقررات مصوب در ایران که زمانی نسبت به فناوری خنثی تصور می‌شدند امروزه به صورت‌های متنوعی قابل اجرا خواهند بود، یعنی قانون گذاران از یک طریقه اجرای قانون که با فناوری آن عصر قابل اجرا بوده‌ است حمایت کرده‌اند و فناوری بلاک چین در صورت عملیاتی شدن می‌تواند تغییر بسیاری از قوانین کشور ایران را ممکن سازد.

تغییر ساختار از متمرکز به توزیع شده یکی روندهایی است که این فناوری در اجرایی سازی آن کمک خواهد کرد. استفاده از این فناوری در انتخابات و رای‌گیری که نیازمند همکاری دو دستگاه شورای نگهبان و وزارت کشور است نیز قابل بررسی ذکر شده‌ است. گرچه مخاطرات امنیتی بکارگیری این فناوری در بعضی منابع مورد بررسی قرار گرفته‌ است.

منبع : wikipedia